کد مطلب:3390 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

از نظر قرآن امر به معروف و نهي از منكر وظيفة همة مسلمانان است، يا وظيفة عدهاي يا گروهي خاصّ است؟

در آية 104 از آلعمران آمده است: وَلتكن مِنكُم أُمّة يَدعُون إِلَي الخَيْرِ وَ يَأمُرُونَ بِالمَعرُوفِ وَ يَنهَونَ عَنِ المُنكَر...; و بايد از ميان شما، گروهي باشند كه مردم را به سوي خير دعوت، و امر به معروف و نهي از منكر كنند...

در اين آيه شريفه و آيات ديگر قرآن كريم (اعراف، 157; حج، 41; لقمان، 17 و...) به دو وظيفة مهم و بزرگ اجتماعي اشاره شده است: معروف كه در لغت به معني كار شناخته شده و مراد از آن در قرآن كريم، كارهاي پسنديده اعم از واجب و مستحب است، و منكر كه در مقابلِ معني معروف و به معني ناشناخته است و مراد از آن در قرآن كريم گناه است.

دين مبين اسلام از تمامي مسلمانان خواسته كه جهت حفظ اجتماع از افراد شرور و انحرافات و مفاسد اجتماعيِ آنان، و همچنين تداوم و بقا و حيات جامعه اسلامي براي زنده كردن اين دو وظيفه مهم قيام كنند.

آنچه از اين آيه به انضمام آيات ديگر، مثل آية 110 همين سوره و آية و تواصوا بالحق سورة والعصر به دست ميآيد، اين است كه اين دو وظيفه، بر عموم مسلمانان واجب است; يعني فردفرد افراد اجتماع، براي به پا داشتن و اقامة آن با نظارت عمومي خودشان بايد به آن عمل كنند.

در روايات معتبر نيز بر اهميت اجراي اين دو فريضة مهم تأكيد شده كه بعضي از آن روايات چنين است:

1. امام باقر7 ميفرمايد: ان الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر فريضة عظيمة بها تقام الفرائض; امر به معروف و نهي از منكر، دو فريضة بزرگ الهي است كه بقية فريضهها با آنها برپا ميشوند.

2. پيغمبراكرمميفرمايد: مَن اَمَرَ بالمعروف وَ نَهيَ عَنِ المُنكر فهو خليفة الله في أرضِهِ و خليفة رسول الله و خليفة كتابه; كسي كه به معروف امر و از منكر نهي كند، جانشين خداوند در زمين و جانشين پيامبر و كتاب اوست.

روايات ديگري نيز در اين زمينه وجود دارد كه بر اهميت فوقالعاده اين دو فريضة بزرگ اشاره كردهاند.

از آيات قرآن استفاده ميشود كه امر به معروف و نهي از منكر دو مرحله دارد:

1. مرحلة فردي; 2. مرحلة دسته جمعي. مرحلة اول وظيفة همة مردم است. مرحلة دوم، از شئون حكومت اسلامي است. لذا در حكومت اسلامي تشكيل يك گروه نظارت بر وضع اجتماعي و سازمانهاي حكومتي، لازم است.

و نيز بايد توجه داشت كه يكي از مراحل امر به معروف و نهي از منكر، ضرب و جرح و قتل است، اين مرحله بايد به دستور حاكم اسلامي صورت گيرد.(0مستدرك الوسائل، محدث نوري، ج 4، ص 247، مؤسسة آلالبيت:)